موسیقی های محلی لرستان همچون موسیقی کردستان از غنای فرهنگی بسیاری برخورد دار است . سازهای محلی لرستان : نی , سرنا , دهل , تنبک دوزله و تمیره که ساز مخصوص افراد اهل حق می باشد . آهنگ ها و ترانه های لری بیشتر جنبه حماسی دارد . از آن جهت که این تیره بیشتر به دلاوری و رشادت مشهور هستند , به همین روی موسیقی ها و آهنگهای محلی شان نیز جنبه حماسی دارد و کمتر موسیقی های عاشقانه دیده می شود .

ایلهای لرستان به این شرح است :

طوایف لیتتان الیوند شامل : کاکاوند , جاواری , میربک , ایتوند , نورعلی , گنی , گرکاه , الوار گرمسیری , میر بالا کریوه , صیمره , بیرانوند , پایی , حسنوند , یوسفوند , کولیوند , خاوه , طرهان , سگوند , فولادوند , زلفی , بسحاق , عیسوند , عبدالوند .

کاکاوند , گلباغی , دلفان , کنگاوری , نشکن , گرکاه , قیلاب , تنگ زفی , صیمره , هرو , سپید دشت , اشتر , خاوه , کونائی , آبستان , پاسگان , قلعه پاچه , چشمه گل بهار , خاکوند , عزیز آباد , ییلاق , سرطرهان , کوهدشت , نشکن , میان کوه , قیلاب , تنگ زفی , صیمره , پشتکوه , کشور , جایدر , شمال اندیمشک , گل بهارانه , اطراف , دزفول , کنار رود مزار قشلاق .

مشهورترین منطقه گردشگری لرستان قلعه فلک الافلاک است که با شماره 883 در لیست بزرگ ترین آثار باستانی ایران زمین در خرم آباد به ثبت رسیده است . این دژ زیبا و کهن بر فراز تپه ای قرار دارد که از دوره شاهنشاهی ساسانی تا کنون باقی مانده است وهمه ساله صدها هزار نفر را برای دیدن خود به آنجا می کشاند .

گویش لری

طی دوران های متمادی مردان و زنان،مردمان سلسله ناگسستنی از مقوله ای بزرگتر و برتر به نام ملت دستاوردهای بزرگ معنوی و میراث این ناگسستنی سلسله را پاس داشته،پرورانده،وبه نسل های پس از خود منتقل می کنند تا هویت تاریخی و اجتماعی را که ثمره کوششهای نسل هاست و بیانگر بستر پرورش و خاستگاه آرا و اندیشه ها و آمال یک ملت،در گذر زمان حفظ کرده وبه آینده بسپارند.این میراث معنوی همان فرهنگ یک ملت است که در حوزه های مختلف متبلور میگردد.یکی از این بسترهای تبلور میراث معنوی نسلها زبان و ادبیات یک ملت و قوم است. زبان و گویش و ادبیات مردمان استان کهگیلویه و بویراحمد (قوم لر ) خود وابسته به زبان و ادبیات فارسی و بخشی از فرهنگ ملت ایران وگستره عظیم نفوذ و تاثیر فرهنگ پارسی و زبان فارسی است.زبان و ادب فارسی در گذر تاریخ وبه رغم هجمه های بسیار و دسیسه و تهاجمات انیران همواره سبب پایداری وغلبه معنوی ایرانیان در برابر اعراب بدوی،ترک های عثمانی،مغولها و پیشروان تمدن هلنی شده است و زیبایی،تازگی،نشاط،شیوایی و زایندگی خود را حفظ کرده است.از این دیدگاه قوم لر همانند دیگر ایرانیان ( کرد – بلوچ و . . . ) زبان کهن خویش را نگهداری کرده اند.

بسیاری از واژه های لری ریشه باستانی دارند.در میان گویش های جنوب غرب ایران،گویش لری بزرگترین و ژرفترین رابطه را با زبان فارسی دارد و به تبعه زبان فارسی،دنباله پارسی میانه می باشد.

بررسی گویش لری مردمان استان کهگیلویه و بویراحمد نکاتی چند را آشکار می سازد.نخست اینکه گویش لری دیرتر و کمتر تحت تاثیر زبانهای بیگانه قرار گرفته است و سپس اینکه گویش مردم این سامان با گویش های سایر لرهای ایران اختلاف ریشه ای ندارد و آخر اینکه بسیاری از واژگان فارسی در این گویش پرکاربرد هستند.

گویش لری مردم این سامان شاخه ای از فهلویات ( زبان پهلوی باستان ) است و قرابت و هم ریشگی با زبان فارسی دری دارد و آکنده از واژه ها و ریشه های افعال پهلوی ساسانی است. سه گونه گویش لری در این استان وجود دارد که در ادامه بطور مختصر پیرامون هرکدام شرحی می دهیم.

گویش (لهجه) بویراحمدی:

درگویش بویراحمدی کلمات آهنگین وبا شتاب و بریده و مختصر و بر روی نوک زبان جریان می یابد حرف دال به ندرت تلفظ میشود،مگر در اول کلمه قرار گیرد و حرف جیم به تلفظ شین در می آید.

گویش چرامی,بابوئی:

دراین گویش تاکید بر حروف خ،ر،ق زیاد است و تلفظ حرف ح در کلمات آشکار نیست و حرف دال نیز واضح و روشن به تلفظ در نمی آید. از فتحه در ادای کلمات زیاد استفاده می شود.

گویش طیبی,بهمئی:

دراین گویش کشش کلمات آشکار است و آرامشی در تلفظ ملحوظ است و تاکید کلمات بر حروف گاف ، واو ، ی ،زیاد است و از حرکات فتحه نمایی آشکار دارد. باز شدن دهان و فکین در صحبت کردن زیاد است.

نکته: علامت جمع در گویش و لهجه لری مردم کهگیلویه و بویراحمد حرف ( لام ) است.

نکته: در این گویش حروف فارسی پ ، چ ، گ ، تلفظ آشکاری دارند و گاه حالت مشدد می گیرند.

نکته: حرف ژ بر خلاف لهجه کردی در صحبت و تلفظ کاربرد پیدا نمی کند.

برای بهتر شناختن گویش و لهجه کلی مردم کهگیلویه و بویراحمد به صرف چند نمونه افعال پرداخته می شود:

فعل ( رفتن ) : رهتم ، رهتی ، رهت ، رهتیم ، رهتیت ، رهتن .

فعل ( بردن ) : بردم "bordom" ، بردی " bordi " ، برد " bord " ، بردیم " bordim " ، بردیت " bordit" ، بردن " borden " .